Duurzame sapiens

De energieprijzen rijzen de pan uit en het blijft slecht gaan met het klimaat. We willen bovendien zo snel mogelijk onafhankelijk zijn van Russische energie. Redenen genoeg om huizen sneller te verduurzamen en voor alle woningeigenaren een gunstige verduurzamingsregeling op te tuigen. Dat kan niet alleen, het móet, schrijft Hergen Dutrieux in zijn column voor VVP-online.

Vorig jaar winter werd onze nieuwbouw eindelijk opgeleverd. Ik ben een geluksvogel. Ik woon middenin een jaren ’30-wijk op een prachtplek, waar voorheen een kerk stond. Een nieuwe woning betekent bovendien: uitmuntende isolatie, gasvrij, zonnepanelen en een warmtepomp. Helemaal klaar voor de toekomst dus.

Bij de oplevering hadden we kennelijk gemist dat de verwarming nog opgestart moest worden. De eerste twee maanden bleek ons huis niet te zijn verwarmd. Maar door de isolatie en wat winterse zon, was het prima uit te houden. Voor de energierekening was het uiteraard ook niet verkeerd.

Volgens het Klimaatakkoord moeten in 2030 anderhalf miljoen woningen net zo verduurzaamd zijn als de mijne. Dus gasvrij en perfect geïsoleerd. Om dat te bereiken is per woning een investering nodig van gemiddeld € 20.000, aldus onderzoek van DNB. Probleem is dat huiseigenaren maar beperkt bereid zijn om deze investering te doen. Kortom, zij hebben een flinke zet nodig.

Rampspoed voorkomen

In die eerste periode in mijn nieuwe huis zat ik geboeid Sapiens te lezen, een historisch-filosofisch boek van Yuval Noah Harari over de geschiedenis van de mensheid. Ik kreeg het als leestip van een kennis maar begreep later dat het een internationale bestseller is die zelfs in de boeken top-10 van Barack Obama staat.

Laatst kwam ik professor Harari opnieuw tegen in een NRC-artikel over de klimaatverandering. En wederom vond ik zijn denkwijze heel treffend.

Om het milieu te redden, hoeven we volgens hem niet de economie te laten ontsporen of al onze verworvenheden van de moderne beschaving op te geven. We moeten slechts slim onze prioriteiten stellen. Prioriteit nummer één: ecologische rampspoed voorkomen. Met als adagium: wanhoop is net zo gevaarlijk als ontkenning. En ook even vals.

Samen met zijn team onderzoekers stelt Harari vast dat we maar een paar procent van ons wereldjaarinkomen hoeven te investeren om rampspoed te voorkomen. Geen 50%. En ook geen 15%. Het cijfer ligt eerder ergens onder de 5%. Misschien hoeven we zelfs maar een extra 2% van het mondiale bbp op de juiste plekken te investeren.

Ruime verduurzamingspot

Een van die investeringsplekken is de verduurzaming van de Nederlandse woningmarkt. Laten we voor alle woningeigenaren een gunstige verduurzamingsregeling optuigen. Te beginnen met het beschikbaar maken van een ruime verduurzamingspot van, laten we zeggen, maximaal € 40.000 á € 50.000. De lening wordt zonder financiële of inkomensvoorwaarden verstrekt. De zeer lage leenrente wordt bepaald door een overheidsinstantie, bijvoorbeeld de AFM. De aanvraag en budgetbewaking verlopen via een bouwdepot bij reguliere hypotheekverstrekkers. Alle hypotheekverstrekkers in Nederland kunnen dit al.

Mocht een toekomstige aflossing of rentebetaling even niet lukken, dan mag je pauzeren tot je wel weer kunt betalen. Hypotheekverstrekkers krijgen garantie op terugbetaling van de lening en achterstallige rente-inkomsten. Een lage vastgestelde rente zal de hypotheekverstrekkers weinig opleveren, maar ik ben ervan overtuigd dat ook de corporates hun verantwoordelijkheid willen nemen. En anders doen ze wel mee vanuit commerciële overwegingen. Want doen ze niet mee, dan zoeken klanten een partij die dat wel doet. Iedereen wil tenslotte wel zo’n gunstige verduurzamingsregeling.

Russisch gas

Voor huurwoningen kunnen we woningcorporaties mandaat en middelen bieden om die te verduurzamen. Hoe we omgaan met toekomstige verliezen? Over het algemeen zal de verduurzaming van een woning waarde opleveren. Voor die paar procent waarbij het toch verkeerd loopt, financieren we dat via de staat. Onmogelijk? Nee hoor, het is ons tenslotte ook gelukt om door de coronacrisis heen te komen. Daarbij vergeleken stelt de verduurzaming van woningen weinig voor.

De noodzaak om van het gas af komen is de laatste jaren om verschillende redenen toegenomen. Kampten we eerst al met de aardbevingsschade in Groningen, recentelijk is daar een cruciale geopolitieke reden aan toegevoegd. Vanwege de Russische inval in Oekraïne worden talloze sancties ingesteld om Poetin af te straffen. Met een volledige energieboycot doen we echter ook onszelf economisch pijn. De EU wil daarom in 2027 onafhankelijk zijn van Russisch gas, olie en kolen. Verduurzaming van woningen wordt daardoor nog belangrijker.

Uiteraard zullen er tegen een brede verduurzamingsregeling vanuit verschillende hoeken bezwaren worden opgevoerd: kan niet, praktisch niet uitvoerbaar, financieel niet haalbaar, enz. Ja, natuurlijk vereist het wat rekenwerk en moeten er bakens worden verzet op juridisch vlak en qua wetgeving. Maar als de (politieke) wil er is, dan zijn in 2030 niet 1,5 miljoen maar álle woningen in Nederland verduurzaamd.

Deze column is op 19 april gepubliceerd op VVP-online

Hergen Dutrieux is co-founder van Viisi Hypotheken

Lees de laatste drie columns van deze auteur:
 – Sneaky BNPL
– Lieve kerstman
– Verleng de wettelijke bedenktermijn