Rentestijging: de historie en gevolgen
Mediaberichten vliegen je om de oren: ‘De rentes zijn in tijden niet zo snel zo hard gestegen’. En dat is een feit. Maar zijn de rentes nu echt zo hoog en wat is het effect van de rentestijging? Wij leggen uit waar de rentestijging vandaan komt en wat de gevolgen zijn.
Op deze pagina
Waar komt de rentestijging vandaan?
Laten we beginnen met wat de huidige rentestand is. De gemiddelde rentestand voor een hypotheek van 10 jaar met NHG is momenteel rond de 3,6%. Begin januari lag deze rente nog rond de 1%. Dit is inderdaad een ongekend grote stijging. Maar bekijk je het vanuit een historisch oogpunt dan klimt de rente weer naar een gemiddelde van de afgelopen decennia.
De vaste hypotheekrente is afhankelijk van de langlopende rente (10, 15 of 20 jaar) op de kapitaalmarkt. Hierin speelt inflatie een grote rol. Om geld te kunnen lenen, kopen banken geld in bij beleggers. Deze gelduitleners kijken naar de inflatie en de verwachte geldontwaarding. Op basis hiervan bepalen zij welke vergoeding (de rente) ze voor het uitlenen van hun vermogen vragen. Waar ze bij een lage inflatie een lage vergoeding kunnen vragen, kiezen ze bij een hoge inflatie veelal een hogere rente ter compensatie. Momenteel is er mede door de stijgende energieprijzen, de oorlog in Oekraïne en de nasleep van de coronacrisis een hoge inflatie. Hierdoor kost het voor de banken meer om geld te kunnen lenen. Dit wordt doorberekend in de rente aan consumenten en dat resulteert in een hogere hypotheekrente.
Historische rentestanden
De rentestanden worden al sinds de 17e eeuw gemeten. Toegegeven, dat gaat iets te ver terug in de tijd. Maar als we de rentes gemeten vanaf halverwege jaren ‘60 gebruiken, krijgen we een aardig beeld van het verloop van de rentestand door de jaren heen. In de grafiek is te zien dat de rente vooral in de jaren ‘70 en ‘80 flink omhoog klimt met een piek tot wel 13,4% in 1981. Sinds die tijd is de rente eigenlijk alleen maar gedaald. Vanaf 2010 is de rente extreem gedaald met een ultiem laag punt eind 2021, begin 2022 (circa 1%). Met de rentestijgingen van de laatste maanden gaan we eigenlijk gewoon weer terug naar een meer normaal renteniveau, na zo’n 2 jaar met extreem lage rentes.
Wat zijn de gevolgen van de rentestijging?
Je gaat de invloeden van de hogere rentestanden merken als je een nieuwe hypotheek afsluit of als je rentevaste periode afloopt. Een hogere rente heeft invloed op je leencapaciteit. Met een hogere rente kun je minder lenen. De hogere rentelasten nemen namelijk een deel in van je maximale leencapaciteit. Maar niet alleen jij, maar ook andere mensen kunnen minder lenen. We zien dat de gestegen rentekosten nu al resulteert in minder overbieden en minder drukte bij bezichtigingen. Heb je al een hypotheek en loopt je rentevaste periode nog (lang) niet af? Dan heeft de rentestijging voor jou voorlopig geen gevolgen.
Voorbeeldberekening bruto maandlasten bij de rente in januari 2022 en juli 2022
Een hogere rente betekent dat je maandelijks meer aan rentekosten kwijt bent. Met de onderstaande berekening laten wij zien wat je aan maandelijkse kosten kwijt bent bij een rente van 1,06% uit januari en een rente van 3,81% in juli.
Bruto maandlasten met een hypotheek van € 350.000 bij een rentevaste periode van 10 jaar met NHG.
| Januari (1,06%) | Juli (3,81%) | |
| Bruto maandlast | € 1135 | € 1633 |
| Totale bruto maandlast na 10 jaar | € 136.200 | € 195.960 |
| Restschuld na 10 jaar | € 240.853 | € 270.121 |
| Afgelost na 10 jaar | € 109.147 | € 79.879 |
Neem vooral geen overhaaste beslissingen
Maar moeten we nu massaal wachten met kopen? Dat is niet zo snel gezegd. Een huis koop je voor de lange termijn en is vrijwel altijd een waardevaste investering. Maar het is een goed idee om nu, nog meer dan anders, goed na te denken over de risico’s en deze zoveel mogelijk te beperken. Denk vooral goed na wat je nodig hebt op het gebied van woonruimte en met welke maandlasten je kunt én wilt leven. En heb je al een woning die je wilt verkopen? Wees dan niet té optimistisch in de verkoopwaarde van je woning in de overbruggingshypotheek. De veiligste optie is en blijft wel om je huis eerst te verkopen voor je je nieuwe huis koopt. Hiermee bouw je een financiële buffer op en beperk je de risico’s.
De rente die je uiteindelijk zult betalen, is afhankelijk van het risico van je hypotheek. Hierbij spelen vooral de rentevaste periode en de verhouding tussen de waarde van je hypotheek en de marktwaarde van de woning een rol. Kies je bijvoorbeeld voor een hypotheek met een relatief korte rentevaste periode van 10 jaar mét NHG? Dan is het risico voor de hypotheekverstrekker lager en betaal je een lagere rente. Welke rente je gaat betalen, hangt dus af van de keuzes die je maakt en je financiële situatie. Met persoonlijk hypotheekadvies van onze adviseurs weet je precies welke rente je te wachten staat en welke hypotheekvorm het beste bij jouw situatie past.