Welke invloed heeft het rentebeleid van de Europese Centrale Bank op de hypotheekrente?
Stel je ziet in het nieuws dat de Europese Centrale Bank de rente verandert. Wat betekent dat dan voor de hypotheekrente op jouw hypotheek?
De Europese Centrale Bank (ECB) is in het Eurogebied verantwoordelijk voor het rentebeleid. Of de rente wordt verhoogd of verlaagd, hangt af van de economische omstandigheden. De kerntaak van de ECB is om te zorgen voor prijsstabiliteit. De inflatie moet op een stabiel en laag niveau worden gehouden. Prijsstabiliteit is voor de economie belangrijk omdat hierdoor onzekerheid over toekomstige prijzen en rentes wordt beperkt: consumenten en bedrijven kunnen zo beter beslissingen nemen over investeringen en uitgaven. Meer vertrouwen over de toekomst zorgt voor gezonde economische groei.
Concreet betekent dit dat als de economie dreigt oververhit te raken (prijzen stijgen, inflatie loopt op), dat de rente verhoogd wordt. Hierdoor wordt geld lenen duurder. Er zal minder geleend en geïnvesteerd worden en de economie remt af. Schaarse arbeid en productiemiddelen worden weer minder schaars. Als de economie te veel tot rust komt, zal de ECB de rente verlagen. Dit heeft het omgekeerde effect: bedrijven en consumenten lenen en investeren dan meer, de vraag naar productiemiddelen en arbeid neemt toe en de economie groeit harder.
Het is de taak van de ECB om in het stimuleren van groei (rente omlaag) en afremming (rente omhoog) van de economie de juiste balans te vinden.
Rentetarieven van de Europese Centrale Bank
Het belangrijkste middel dat de ECB heeft voor het remmen of stimuleren van de economie is de rente. Om precies te zijn, gaat het om drie rentetarieven:
- De basisherfinancieringsrente (main refinancing operation): tegen dit tarief kunnen banken in de eurozone voor de duur van één week geld lenen van de ECB
- Marginale beleningsrente: het tarief waartegen banken voor één dag geld kunnen lenen van de ECB
- De depositorente: dit is het tarief waartegen banken kortlopend geld in bewaring kunnen geven.
De depositorente is altijd lager dan de basisherfinancieringsrente; de marginale beleningsrente ligt altijd hoger dan de basisherfinancieringsrente. In het nieuws wordt als het over ‘de rente van de ECB’ voornamelijk de basisherfinancieringsrente bedoeld.
De historische en huidige tarieven kun je uiteraard vinden op de website van de ECB.
De rente die de ECB vaststelt beïnvloedt de rentetarieven voor de korte termijn in de economie.
En wat is dan de directe relatie met de hypotheekrente? Eigenlijk niet zo veel! De rentes op hypothecaire leningen hangen meer af van wat er op de kapitaalmarkt gebeurt. De kapitaalmarkt ontstaat door vraag (van bijvoorbeeld overheden of bedrijven) en aanbod (van investeerders zoals bijvoorbeeld pensioenfondsen).
Hoe werkt de kapitaalmarkt?
Een pensioenfonds dat voor 20 jaar geld wil uitlenen, verwacht een bepaalde rente. Het kan investeren in een Nederlandse staatsobligatie en weet precies welke rente wordt ontvangen en wanneer de lening wordt afgelost. Het evenwicht van vraag en aanbod bepaalt de rente voor verschillende leningen.
De hypotheekrente hangt voor een groot deel af van deze markt waarin rentecontracten voor een bepaalde duur en met een bepaald risicoprofiel worden verhandeld. Een pensioenfonds kan beslissen dat het voor hen interessant is om voor 10 jaar te beleggen in Nederlandse hypotheken. Het concurreert hierbij met buitenlandse investeerders, Nederlandse banken en verzekeraars en eventueel andere partijen. Afhankelijk van wat de markt verwacht over de toekomstige inflatie, beleid van centrale banken en overheden, alternatieve investeringen, risico van de lening en nog een aantal factoren, komt een rentetarief tot stand. De Nederlandse Bank heeft een mooi overzicht van verschillende rentes op de kapitaalmarkt door de jaren heen.
Om een idee te krijgen van de rente voor hypotheken met een 20-jaars rentevaste periode is een goed beginpunt een Nederlandse staatsobligatie voor 20 jaar. Maar ook het risico dat de lening niet wordt terugbetaald, de wens om marktaandeel te vergroten of te verkleinen, de duurzaamheid van de lening (voor woning met energielabel A of F?) en vele andere factoren bepalen welk tarief door een specifieke geldverstrekker voor een bepaalde hypotheek wordt gevraagd.
Op onze website kun je een uitgebreid actueel renteoverzicht van geldverstrekkers in Nederland vinden.
En ben je benieuwd wat de verwachtingen zijn voor de hypotheekrentes? Geldverstrekkers Florius (onderdeel van ABN AMRO Hypotheken Groep) en Obvion (onderdeel van de Rabobank) delen regelmatig hun eigen verwachtingen over de ontwikkeling van de hypotheekrente.
Nu terug naar de hoofdvraag: welke invloed heeft een renteverandering van de ECB op de hypotheekrente?
Er is dus geen directe invloed van de ECB-rente op de hypotheekrente, maar indirect is er wel invloed. Verwachtingen op de kapitaalmarkt ontstaan door verwachtingen over de rentes in de toekomst, inflatie, economische groei, en meer. De ECB kan door haar beleid deze verwachtingen beïnvloeden. Als de rente geleidelijk steeds meer wordt verhoogd, dan wordt geld lenen steeds duurder en zal de inflatie en de economie normaal gesproken afremmen. Verlaagt de ECB een aantal keer de rente, dan wordt over het algemeen verwacht dat er meer economische groei en vraag naar geld ontstaat. Soms zijn verwachtingen ook al ingeprijsd op de kapitaalmarkt. Als er een rentedaling verwacht wordt in juni en in december, en de ECB verlaagt plotseling de rente in juni niet, dan kan de markt dat zien als een teken dat de ECB vindt dat de economie geremd moet worden. Andersom kan ook. Het kan dus alle kanten op gaan!
Uiteindelijk leert de geschiedenis wel dat trends op de kapitaalmarkt door het beleid van de ECB ontstaan. Als de ECB de rentes keer op keer verhoogt, dan volgen meestal de kapitaalmarktrentes de trend dezelfde kant op. Verlaagt de ECB de rente al een tijd, dan gaan de rentes op de kapitaalmarkt over het algemeen ook omlaag. Totdat investeerders, consumenten en bedrijven te maken krijgen met de nieuwe economische omstandigheden en de trend wordt gekeerd. Trendwijzigingen kunnen ontstaan door de economische golfbewegingen (conjunctuur) maar soms ook door externe effecten zoals de Covid-pandemie of een crisis door het uitbreken van een oorlog.
Kun je de rente voorspellen? Uiteindelijk is het enige juiste antwoord nee. Trendbewegingen zijn normaal maar externe onvoorspelde evenementen zullen er ook altijd blijven.
Kun je anticiperen op renteontwikkelingen? Als je een hypotheek afsluit, is het in de eerste plaats belangrijk dat je de bijbehorende maandlast nu en in de toekomst goed kunt betalen. De rente voor een bepaalde periode vastzetten zorgt voor zekerheid over de maandlast voor een aantal jaar. Verwacht je dat de rente gaat stijgen? Dan is dat nog een extra reden om de rente langer vast te zetten. Verwacht je dat de rente gaat dalen? Dan kun je kiezen voor een kortere rentevaste periode of zelfs een variabele rente. Maar zorg dat je weet wat het risico is als het toch anders blijkt te lopen dan verwacht. Uiteraard kunnen wij je in het hypotheekadvies verschillende scenario’s laten zien en je adviseren over voor- en nadelen van verschillende keuzes bij de rente.
Meer weten? Welkom bij Viisi!