Bouwen, bouwen, bouwen? Nee: slimmer verdelen!

Veel mensen, met name jongeren, kunnen geen geschikte woning vinden. De frustratie is zo hoog opgelopen dat er woonprotesten worden georganiseerd. Ondertussen is Hugo de Jonge, -inmiddels demissionair- minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening met zijn departement druk bezig om er 100.000 woningen per jaar bij te bouwen.

Wonen is een grondrecht en het feit dat mensen hun grondrecht niet kunnen uitoefenen, is een zeer serieus probleem. Maar wat is dat probleem precies?

CBS-data

Als startpunt heb ik eens wat gegevens bij het CBS opgezocht. In een bericht van augustus 2021 is te lezen: “Bij de eerste woningtelling in 1899 waren er bijna 1,1 miljoen woningen. Sindsdien zijn er per saldo meer dan 6,9 miljoen woningen bij gekomen. De bevolking nam in diezelfde periode toe van bijna 6,9 miljoen naar bijna 17,5 miljoen. De verhouding tussen het aantal inwoners en het aantal woningen veranderde sterk In 1921 was er voor iedere 4,8 inwoners een woning, honderd jaar later is er één woning voor elke 2,2 inwoners. Het gemiddeld aantal inwoners per woning is langzaam afgenomen.”

Hoeveel ruimte hebben we?

Als we weer met vier à vijf mensen in een woning gaan wonen, zou het woningtekort opgelost zijn. Maar dit doe je natuurlijk niet zomaar, een woning moet daarvoor wel geschikt zijn. De eerste voorwaarde is dan dat er voldoende vierkante meters per persoon zijn. Nederlanders hebben per persoon gemiddeld 53m2 woonruimte ter beschikking. Voor arbeidsmigranten hebben we via de Stichting Normering Flexwonen een norm van 10m2 per persoon gesteld.

Er is dus wel genoeg woonruimte (53m2 per persoon) maar deze is heel oneerlijk verdeeld. We kunnen beter spreken van woon-ongelijkheid in plaats van een woontekort. Waar de één 0m2 ter beschikking heeft, is er een ander die leeft op 106m2.

Bouwen voor woningdelers

Hoe doe je hier praktisch iets aan? Bij nieuwbouw kun je slim bouwen: gedeelde algemene ruimtes en terrassen bijvoorbeeld. Of meer bouwen voor woningdelers met twee badkamers en twee slaapkamers in één woning van gemiddelde grootte.

Voor bestaande bouw heeft de (demissionair) Minister in een kamerbrief (23 mei 2023) deze opties genoemd:

• Meer woningen op één kavel realiseren door bijv splitsing of optoppen;
• Meer mensen in één woning;
• Betere doorstroming.

“Hypotheken voor woningdelers moeten standaard beschikbaar worden en zouden passende voorwaarden voor deze doelgroepen moeten bieden”

Verantwoordelijkheid voor hypotheekbranche

Volgens onderzoek uitgevoerd door BLG en Platform31 kan splitsing van woningen alleen al 500.000 extra woningen opleveren.

Als hypotheekbranche zouden we alles moeten doen om deze opties uitvoerbaar te maken. Hypotheken voor woningdelers moeten standaard beschikbaar worden en zouden passende voorwaarden voor deze doelgroepen moeten bieden. De regels voor gedeeltelijke verhuur van een eigen woning kunnen veel soepeler. En financiering van een extra woondeel in- of bij de woning moet eenvoudig worden, bijvoorbeeld door toekomstige verwachte huur als inkomensbron mee te toetsen.

Over de auteur

Hendrik Schakel is mede-oprichter en adviseur bij Viisi Hypotheken. Binnen Viisi houdt hij zich onder andere bezig met het blijven ontwikkelen van de advieskwaliteit. Hendrik studeerde scheikunde en economie. Het uitleggen van moeilijke thema’s in begrijpelijke taal is iets wat hij graag doet. Hij schrijft columns voor amweb.nl, VVP Nederland en diverse dagbladen.